طلاق توافقی چیست؟
طلاق توافقی نوعی از طلاق است که در آن زن و شوهر با رضایت و توافق متقابل تصمیم به جدایی می‌گیرند و در مورد تمام مسائل مرتبط با زندگی مشترک، از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، جهیزیه و سایر حقوق مالی، به توافق می‌رسند. در این نوع طلاق، هر دو طرف با همکاری یکدیگر مراحل قانونی را طی می‌کنند و از درگیری‌های طولانی‌مدت در دادگاه‌ها جلوگیری می‌شود.
شرایط کامل طلاق توافقی در ایران
طلاق توافقی یکی از روش‌های پایان دادن به زندگی مشترک است که در آن زوجین با توافق یکدیگر اقدام به جدایی می‌کنند. در این نوع طلاق، برخلاف طلاق‌های یک‌طرفه، نیازی به اثبات دلایل قانونی مانند عسر و حرج وجود ندارد و زوجین باید در مورد تمام مسائل مالی و غیرمالی به توافق برسند.
شرایط اصلی طلاق توافقی شامل
- توافق بر مهریه (بذل، دریافت کامل، قسط‌بندی یا هر شرط دیگر)
- توافق بر نفقه زن و فرزندان
- توافق بر اجرت‌المثل ایام زوجیت
- تعیین تکلیف در مورد جهیزیه و سایر اموال مشترک
- حضانت و حق ملاقات فرزندان
به عنوان مثال، زوجین ممکن است توافق کنند که زوجه مهریه را ببخشد، کل آن را دریافت کند یا قسمتی از آن را بذل کرده و بخشی دیگر را در اقساط دریافت کند. همچنین، اگر زن و شوهر در مورد نحوه نگهداری فرزندان و ملاقات آنها به توافق برسند، دادگاه بر اساس همین توافقات حکم طلاق را صادر خواهد کرد.
برخلاف تصور برخی، طلاق توافقی در قانون حمایت خانواده به صراحت ذکر شده است و رویه‌ای رایج در دادگاه‌های خانواده محسوب می‌شود. در مواد مختلف این قانون و آیین‌نامه اجرایی آن، شرایط و مراحل طلاق توافقی به روشنی توضیح داده شده است.
مراحل طلاق توافقی در سال 1404
طلاق توافقی یکی از سریع‌ترین و کم‌چالش‌ترین روش‌های طلاق است که در آن زوجین با تفاهم کامل درباره مسائل مالی و غیرمالی، بدون نیاز به اثبات تقصیر طرف مقابل از یکدیگر جدا می‌شوند. این نوع طلاق دارای مراحل قانونی مشخصی است که باید طی شود. در ادامه مراحل طلاق توافقی در سال 1404 آورده شده است.
1. ثبت‌نام در سامانه تصمیم و دریافت وقت مشاوره
بر اساس قوانین جدید، اولین گام در طلاق توافقی ثبت درخواست در سامانه “تصمیم” است. این سامانه تحت نظارت سازمان بهزیستی بوده و هدف آن تلاش برای ایجاد سازش میان زوجین و کاهش آمار طلاق است.
- زوجین باید در سامانه تصمیم ثبت‌نام کرده و زمان مشاوره تعیین شود.
- شرکت در جلسات مشاوره خانواده الزامی است و حداقل سه جلسه مشاوره برای بررسی امکان سازش برگزار می‌شود.
- در صورتی که سازش امکان‌پذیر نباشد، گواهی عدم امکان سازش صادر می‌شود.
2. تنظیم دادخواست طلاق توافقی و ثبت آن در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش از مشاوره خانواده، زوجین یا وکلای آنها باید دادخواست طلاق توافقی را تنظیم کرده و در دفاتر خدمات قضایی ثبت کنند.
- در دادخواست، توافقات زوجین درباره مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، حضانت فرزندان و سایر حقوق مالی و غیرمالی ذکر می‌شود.
- پس از ثبت، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع می‌شود.
3. حضور در دادگاه خانواده و بررسی توافقات زوجین
- دادگاه زوجین را دعوت کرده و قاضی توافقات آنها را بررسی می‌کند.
- در صورت تأیید توافقات، گواهی عدم امکان سازش نهایی صادر می‌شود.
- در این مرحله، اگر زوجه در سن باروری باشد، باید آزمایش عدم بارداری انجام دهد و نتیجه آن به دادگاه ارائه شود.
4. صدور رأی طلاق توافقی توسط دادگاه
- پس از بررسی نهایی توافقات، دادگاه رأی طلاق توافقی را صادر می‌کند.
- رأی دادگاه شامل تمام توافقات زوجین است و ضمانت اجرایی دارد.
- این رأی پس از صدور، به مدت 3 ماه معتبر است و در این بازه باید برای ثبت طلاق در دفترخانه اقدام شود.
5. مراجعه به دفترخانه طلاق و اجرای صیغه طلاق
- پس از دریافت حکم دادگاه، زوجین باید به یکی از دفاتر رسمی طلاق مراجعه کنند.
- زوجین یا وکلای آنها باید مدارک لازم (از جمله شناسنامه، کارت ملی، گواهی عدم بارداری و رأی دادگاه) را ارائه دهند.
- در صورت توافق، زوجین می‌توانند برای اجرای صیغه طلاق و ثبت رسمی آن در دفترخانه حاضر شوند.
- بعد از جاری شدن صیغه طلاق، طلاق در شناسنامه ثبت می‌شود و رابطه زوجیت به‌طور قانونی پایان می‌یابد.
6. نگه داشتن عده (در صورت نیاز)
- اگر زن دوشیزه باشد یا یائسه شده باشد، نیازی به نگه داشتن عده نیست.
- اگر زن رابطه زناشویی داشته باشد و در سن باروری باشد، باید عده ۳ ماه و ۱۰ روز را رعایت کند.
زمان مورد نیاز برای طلاق توافقی
مدت زمان طلاق توافقی به چند عامل مهم بستگی دارد، از جمله: قوانین جاری، رویه دادگاه‌ها، تعداد جلسات مشاوره اجباری و همکاری زوجین در ارائه مدارک مورد نیاز. با این حال، به‌طور معمول، این فرآیند بین 1 تا 3 ماه زمان می‌برد.
بررسی زمان‌بندی هر مرحله از طلاق توافقی
1. ثبت‌نام در سامانه تصمیم و شرکت در جلسات مشاوره (حداقل 1 تا 3 هفته)
✔ از سال 1397، شرکت در جلسات مشاوره اجباری شده است.
✔ پس از ثبت‌نام در سامانه تصمیم، زوجین باید در جلسات مشاوره شرکت کنند.
✔ معمولاً بین 3 تا 5 جلسه مشاوره طی 2 تا 3 هفته برگزار می‌شود.
✔ اگر مشاوران نتوانند زوجین را به سازش برسانند، گواهی عدم امکان سازش صادر می‌شود.
2. ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی و تعیین وقت دادگاه (1 تا 2 هفته)
✔ پس از دریافت گواهی مشاوره، زوجین یا وکیل آنها باید دادخواست طلاق توافقی را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنند.
✔ معمولاً دادگاه بین 3 تا 10 روز بعد، جلسه رسیدگی را تعیین می‌کند.
3. بررسی پرونده در دادگاه و صدور گواهی عدم امکان سازش (1 هفته)
✔ زوجین باید در جلسه دادگاه حاضر شوند و توافقات خود را تأیید کنند.
✔ دادگاه حکم طلاق را بر اساس توافقات زوجین صادر می‌کند.
✔ در صورتی که زن در سن باروری باشد، باید آزمایش عدم بارداری انجام دهد که معمولاً 2 تا 3 روز طول می‌کشد.
4. مراجعه به دفترخانه طلاق و ثبت نهایی (1 تا 2 هفته)
✔ پس از صدور رأی دادگاه، زوجین 3 ماه فرصت دارند تا به دفترخانه طلاق مراجعه کنند.
✔ در دفترخانه، صیغه طلاق جاری شده و سند طلاق صادر می‌شود.
جمع‌بندی: طلاق توافقی چقدر طول می‌کشد؟
✔ در حالت عادی: حدود 1 تا 3 ماه
✔ در صورت داشتن وکیل و پیگیری سریع: 30 تا 45 روز
✔ اگر یکی از طرفین همکاری نکند: ممکن است بیش از 3 ماه طول بکشد
نکته: اگر زوجین برای اجرای طلاق بعد از صدور رأی دادگاه بیش از 3 ماه تأخیر داشته باشند، رأی طلاق از اعتبار ساقط خواهد شد و باید مجدداً مراحل قانونی طی شود.
مزایای وکیل طلاق توافقی
استفاده از وکیل در طلاق توافقی می‌تواند روند رسیدگی را سریع‌تر، کم‌هزینه‌تر و کم‌تنش‌تر کند. اگرچه حضور وکیل اجباری نیست، اما داشتن وکیل مزایای متعددی دارد که در ادامه به مهم‌ترین آنها می‌پردازیم:
1. کاهش مدت زمان طلاق توافقی
✔ بدون وکیل: 1 تا 3 ماه
✔ با وکیل: 1 تا 1.5 ماه (گاهی کمتر از 30 روز)
✅ وکیل با آگاهی از قوانین و رویه دادگاه‌ها، روند طلاق را تسریع می‌کند و از اتلاف وقت در جلسات مشاوره، ثبت دادخواست و مراحل اداری جلوگیری می‌کند.
2. عدم نیاز به حضور زوجین در دادگاه
✅ در صورت داشتن وکیل، زوجین نیازی به مراجعه به دادگاه خانواده ندارند.
✅ وکیل به نمایندگی از طرفین، تمام مراحل را انجام می‌دهد و نیازی به حضور فیزیکی در جلسات دادگاه یا دفترخانه نیست.
3. جلوگیری از اختلافات احتمالی و تنظیم دقیق توافقات
✅ وکیل می‌تواند توافقات بین زوجین را به‌طور شفاف و قانونی تنظیم کند، تا در آینده مشکلی در اجرای آنها پیش نیاید.
✅ در برخی موارد، زوجین ممکن است به دلیل عدم آگاهی از قوانین، توافقاتی کنند که بعدها مشکل‌ساز شود. حضور وکیل باعث حفظ حقوق طرفین خواهد شد.
4. کاهش استرس و فشار روانی
✅ فرایند طلاق به‌خودی‌خود استرس‌زا است.
✅ داشتن وکیل باعث می‌شود که زوجین از درگیری‌های حقوقی و حضور در مراجع قضایی دور بمانند و این روند را با آرامش بیشتری طی کنند.
5. تنظیم و نگارش حرفه‌ای دادخواست و توافق‌نامه‌ها
✅ یک وکیل متخصص، دادخواست طلاق توافقی را به‌صورت کاملاً قانونی و بدون نقص تنظیم می‌کند.
✅ این کار باعث جلوگیری از رد شدن دادخواست و تأخیر در روند طلاق می‌شود.
6. امکان پیگیری و اجرای سریع‌تر حکم طلاق در دفترخانه
✅ پس از صدور رأی دادگاه، وکیل می‌تواند مراحل ثبت طلاق در دفترخانه را نیز انجام دهد.
✅ وکیل، امور مربوط به اجرای صیغه طلاق و دریافت سند طلاق را مدیریت می‌کند.
7. هزینه‌های معقول در مقایسه با مزایای دریافت شده
✅ با توجه به کاهش زمان و حذف رفت‌وآمدهای اضافی، استفاده از وکیل در نهایت می‌تواند هزینه‌های طلاق را کاهش دهد.
جمع‌بندی: چرا وکیل در طلاق توافقی مفید است؟
🔹 سرعت بیشتر در انجام مراحل قانونی
🔹 عدم نیاز به حضور در دادگاه و دفترخانه
🔹 تنظیم دقیق و قانونی توافقات برای جلوگیری از مشکلات آینده
🔹 کاهش استرس و فشار روانی ناشی از مراجعه به دادگاه
🔹 مدیریت کلیه مراحل طلاق بدون نیاز به پیگیری مستمر توسط زوجین
اگر زوجین تمایل داشته باشند که فرایند طلاق توافقی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن و بدون مشکلات قانونی طی کنند، استفاده از وکیل انتخابی هوشمندانه خواهد بود.
سوالات متداول درباره طلاق توافقی
1. آیا در طلاق توافقی امکان انصراف از طلاق وجود دارد؟
بله، هر یک از زوجین می‌توانند تا قبل از اجرای صیغه طلاق در دفترخانه از طلاق منصرف شوند. اما پس از ثبت طلاق، این تصمیم قابل برگشت نیست.
2. طلاق توافقی چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان طلاق توافقی بین 1 تا 3 ماه است، اما اگر از وکیل استفاده شود، این زمان به کمتر از 1 ماه کاهش می‌یابد.
3. آیا حضور در دادگاه برای طلاق توافقی الزامی است؟
اگر زوجین وکیل نداشته باشند، باید در دادگاه حاضر شوند، اما در صورتی که وکیل اختیار کنند، نیازی به حضور آنها در دادگاه نخواهد بود.
4. آیا امکان گرفتن طلاق توافقی بدون شرکت در جلسات مشاوره وجود دارد؟
خیر، طبق قوانین جدید، شرکت در جلسات مشاوره در سامانه تصمیم الزامی است و بدون این مرحله، دادخواست طلاق توافقی پذیرفته نمی‌شود.
5. آیا زن در طلاق توافقی باید عده نگه دارد؟
بله، اگر زن در سن باروری باشد و رابطه زناشویی داشته باشد، باید ۳ ماه و ۱۰ روز عده نگه دارد. اما اگر زن دوشیزه یا یائسه باشد، نیازی به عده نیست.
6. آیا در طلاق توافقی زن می‌تواند مهریه خود را دریافت کند؟
بله، مهریه می‌تواند به‌صورت کامل پرداخت شود، بخشی از آن بذل گردد یا به‌صورت اقساطی پرداخت شود. همه چیز به توافق زوجین بستگی دارد.
7. اگر زوجین بعد از طلاق توافقی از تصمیم خود پشیمان شوند، چه باید کنند؟
اگر صیغه طلاق جاری شده و ثبت شده باشد، امکان برگشت به زندگی مشترک تنها از طریق عقد مجدد وجود دارد.
8. آیا طلاق توافقی برای زوجین بدون فرزند هم امکان‌پذیر است؟
بله، طلاق توافقی برای تمامی زوجین، چه دارای فرزند باشند و چه بدون فرزند، امکان‌پذیر است.
9. آیا داشتن وکیل در طلاق توافقی ضروری است؟
خیر، اما داشتن وکیل باعث کاهش زمان و استرس این روند می‌شود و از مشکلات حقوقی احتمالی جلوگیری می‌کند.
10. بعد از صدور رأی طلاق توافقی، چقدر فرصت داریم تا به دفترخانه مراجعه کنیم؟
زوجین 3 ماه فرصت دارند تا رأی دادگاه را به دفترخانه ارائه دهند. در غیر این صورت، رأی صادر شده از اعتبار ساقط خواهد شد و باید مجدداً مراحل طلاق را طی کنند.
جمع‌بندی
طلاق توافقی یکی از سریع‌ترین و کم‌تنش‌ترین روش‌های طلاق در ایران است که در آن زوجین با تفاهم و توافق کامل، بدون نیاز به اثبات تقصیر طرف مقابل، از هم جدا می‌شوند. برای انجام این طلاق، ابتدا زوجین باید در سامانه تصمیم ثبت‌نام کنند، در جلسات مشاوره حضور یابند و سپس دادخواست طلاق خود را در دادگاه ثبت کنند. پس از بررسی دادگاه و تأیید توافقات، حکم طلاق صادر شده و با مراجعه به دفترخانه، ثبت نهایی انجام می‌شود.
با اینکه این فرایند به‌طور معمول 1 تا 3 ماه طول می‌کشد، اما در صورت داشتن وکیل، این مدت می‌تواند تا کمتر از یک ماه کاهش یابد. همچنین، حضور وکیل در این روند باعث کاهش استرس، تسریع فرآیند و جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی آینده خواهد شد. اگر قصد طلاق توافقی دارید، توصیه می‌شود قبل از هر اقدامی با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا حقوق شما به بهترین شکل حفظ شود.
