نظام قضایی ایران با راه‌اندازی سایت ثنا امکان ابلاغ الکترونیک اوراق قضایی را فراهم کرده است. ابلاغ الکترونیک به صورت پیامک در سامانه ثنا باعث تسریع فرآیند ابلاغ، صرفه‌جویی در زمان و هزینه، و حفظ حریم خصوصی افراد می‌شود. به عنوان مثال، خبرگزاری میزان گزارش کرده است که مزایای ابلاغ الکترونیکی شامل جلوگیری از تشریفات طولانی و حفظ آبروی شهروندان است. پیامک ابلاغیه قضایی برای کاربرانی ارسال می‌شود که در سامانه ثنا پرونده قضایی دارند. این پیامک‌ها در حکم ابلاغ رسمی دادگاه بوده و ارسال آنها از سرشماره معتبر ADLIRAN متعلق به قوه قضاییه صورت می‌گیرد. عدم توجه به ابلاغیه‌های قضایی واقعی می‌تواند مهلت‌های قانونی را از دست بدهد، بنابراین اطلاع از روش ابلاغ الکترونیک و پیامک ابلاغیه برای هر شهروند اهمیت دارد.
پیامک جعلی ابلاغیه سامانه ثنا
متأسفانه کلاهبرداران با سوءاستفاده از اعتماد عمومی به نام قوه قضاییه و سامانه ثنا اقدام به انتشار پیامک‌های جعلی می‌کنند. اخیراً گزارش شده پیامک‌های جعلی با عناوینی مانند «ابلاغیه قضایی»، «ارجاع پرونده» یا «درخواست پرداخت» به کاربران ارسال می‌شوند. در این پیامک‌های جعلی معمولاً با ادعای وجود پرونده قضایی یا ابلاغ جدید، کاربر به سایت یا اپلیکیشن ساختگی هدایت می‌شود. مثلاً پژوهش امنیتی شرکت Check Point نشان می‌دهد زنجیره حمله از یک پیامک جعلی از «قوه قضائیه» شروع می‌شود که گیرنده را به بررسی شکایت طرح‌شده تشویق می‌کند. لینک داخل پیامک ابتدا به سایتی شبیه سایت رسمی دادگستری می‌برد و کاربر را مجبور به وارد کردن اطلاعات شخصی و نصب اپلیکیشن مخرب می‌کند. به دنبال نصب برنامه آلوده، مجرمان می‌توانند اطلاعات مالی و کدهای امنیتی قربانی را سرقت کنند.
در مجموع، پیامک جعلی ابلاغیه یک نوع فیشینگ پیامکی است که با عنوان جعل شده، سعی در سرقت اطلاعات یا نصب بدافزار دارد. سودجویان حتی از روش «پیام‌های زنجیره‌ای» استفاده می‌کنند تا از تلفن‌های قربانیان برای ارسال انبوه پیامک‌های جعلی به دیگران بهره‌برداری کنند.
از کجا بفهمیم پیامک ابلاغیه جعلی است؟
برای تشخیص جعلی بودن پیامک ابلاغیه قضایی باید به چند نکته اساسی توجه کرد.
- اول آنکه پیامک‌های معتبر سامانه ثنا تنها از سرشماره رسمی ADLIRAN ارسال می‌شوند. هر پیامک با شماره عادی یا شخصی که عنوان ابلاغ قضایی یا بررسی پرونده می‌دهد، کاملاً جعلی است.
- دوم اینکه پیامک ابلاغ واقعی هیچ لینک مستقیمی ندارد. درواقع، بنا بر هشدار پلیس فتا البرز «پیامک‌های ابلاغ قضایی برای کاربران ثبت‌نام شده فاقد لینک بوده و ارسال هرگونه پیام حاوی لینک… کلاهبرداری است».
- سوم آنکه سامانه ثنا برای مشاهده ابلاغیه هیچ‌گاه از کاربر وجه یا اطلاعات کارت بانکی نمی‌خواهد. بنابراین هر پیامک ابلاغیه‌ای که در آن برای مشاهده ابلاغیه نیاز به وارد کردن مبلغ یا اطلاعات کارت باشد، قطعاً کلاهبرداری است.
- چهارم اینکه برای بررسی وضعیت ابلاغیه‌ها باید حتماً به سایت رسمی سامانه ثنا (نظیر adliran.ir) یا اپلیکیشن رسمی عدل ایران مراجعه کرد. هرگز به لینک‌های عجیب در پیامک‌ها اعتماد نکنید و اگر پیامکی مشکوک دریافت کردید، فوراً آن را حذف نمایید. به طور خلاصه: سرشماره پیامک ابلاغیه باید ADLIRAN باشد، هیچ لینک مستقیم یا درخواست وجهی نداشته باشد و در صورت تردید حتماً با مراجعه به سامانه ثنا از اصالت ابلاغیه اطمینان حاصل گردد.
اگر مورد کلاهبرداری از این روش قرار گرفتیم چه‌کار کنیم؟
در صورت گرفتار شدن در کلاهبرداری پیامکی، اولین اقدام ضروری گزارش به مراجع انتظامی و قضایی است. قربانیان می‌توانند با مراجعه حضوری به پلیس فتا (به‌ویژه دادسرای جرایم رایانه‌ای) یا سایت اینترنتی پلیس فتا شکایت خود را ثبت کنند. همان‌طور که کارشناسان بیان کرده‌اند، «تمامی جرائمی که در فضای مجازی اتفاق بیفتد توسط دادسرای جرائم رایانه‌ای همراه با پلیس فتا پیگیری می‌شوند». بنابراین برای طرح شکایت باید شکواییه‌ای تنظیم و مدارک (مانند متن پیامک، اسکرین‌شات گفتگوها و اطلاعات حساب بانکی) را ضمیمه کرد. همزمان با شکایت، لازم است به بانک متصل به حساب خود مراجعه کرده و موارد برداشت غیرمجاز را اطلاع دهید تا بانک در صورت امکان جلوی برداشت‌های آتی را بگیرد.
همچنین بیمه‌های خسارت مالی در برخی کارت‌های بانکی فعال است و می‌تواند در این‌گونه موارد مفید باشد. در مراحل پیگیری پرونده، مشورت با یک وکیل متخصص جرایم رایانه‌ای بسیار کارساز است تا به‌صورت قانونی از حق شما دفاع شود. برای مثال، خانم پرستو رحیمیان ثابت (وکیل پایه یک دادگستری و متخصص جرائم سایبری) می‌تواند در تنظیم شکایت و پیگیری حقوقی این نوع پرونده‌ها همراه شما باشد. در نهایت، توصیه پلیس فتا این است که هرگونه پیامک جعلی را حتماً گزارش کنید (از طریق سامانه یا شماره ۰۹۶۳۸۰) تا این پرونده‌ها توسط مقام‌های قضایی پیگیری و کلاهبرداران شناسایی شوند.
منابع: اطلاعات این مقاله برگرفته از گزارش‌های پلیس فتا و خبرگزاری‌های رسمی (ایرنا، خبرآنلاین و شرق) است که پیرامون کلاهبرداری با پیامک ابلاغیه هشدار داده‌اند، و همچنین مقالات تحلیلی در زمینه امنیت سایبری. تمامی راهنمایی‌ها بر اساس توصیه‌های مسئولان قضایی و فتا تدوین شده است.
