تعریف پیج فیک و مصادیق آن
پیج فیک (Fake Page) به صفحهای در شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام، فیسبوک، تلگرام یا توییتر گفته میشود که به نام و هویت فردی دیگر ساخته شده است. این صفحات معمولاً از تصاویر، نام و مشخصات دیگران بدون اجازه استفاده میکنند.
نمونههایی از پیج فیک
- ساخت اکانت جعلی به نام شخصی دیگر و انتشار پستها و مطالبی که او منتشر نکرده است.
- استفاده از عکس و اطلاعات هویتی دیگران برای جلب اعتماد مخاطبان.
- پیجهای فیک برای کلاهبرداری و درخواست پول از افراد.
- انتشار مطالب نامناسب یا تخریبی به نام فردی دیگر.
- ساخت پیج فیک برای آزار و اذیت دیگران یا انتقامگیری.
جرم بودن ساخت پیج فیک با عکس دیگران
بسیاری از افراد تصور میکنند که ساخت یک پیج جعلی و استفاده از عکس دیگران بدون اجازه، یک تخلف ساده است. اما در واقع این کار میتواند جرم تلقی شود و عواقب قانونی جدی به دنبال داشته باشد. مطابق قوانین ایران، استفاده از هویت، عکس و اطلاعات شخصی دیگران بدون رضایت آنها، جرم محسوب میشود.
جرایم مرتبط با پیجهای فیک
ساخت پیج فیک میتواند شامل چند جرم مختلف باشد، از جمله:
- جرم جعل هویت (طبق قانون جرایم رایانهای)
- جرم نشر اکاذیب (در صورتی که اطلاعات نادرست و دروغین منتشر شود)
- جرم تهدید و اخاذی (در مواردی که از اطلاعات شخصی برای تهدید یا باجگیری استفاده شود)
- جرم هتک حیثیت و افترا (در صورتی که پیج جعلی به قصد تخریب آبروی شخصی ساخته شود)
مادههای قانونی مربوط به جرم پیج فیک
ماده 16 قانون جرایم رایانهای
طبق این ماده:
“هر کس به وسیله سیستمهای رایانهای یا مخابراتی، دادههای متعلق به دیگری را تغییر داده یا از آنها سوءاستفاده کند، مجرم شناخته میشود.”
ماده 17 قانون جرایم رایانهای
“هرکس به وسیله سامانههای رایانهای یا مخابراتی، بدون مجوز، دادههای متعلق به دیگری را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد، به حبس یا جزای نقدی محکوم خواهد شد.”
ماده 18 قانون مجازات اسلامی (هتک حیثیت و نشر اکاذیب)
“هرگونه نشر اکاذیب که باعث ضرر مادی یا معنوی به دیگران شود، جرم محسوب شده و مجازات قانونی در پی خواهد داشت.”
مجازات ساخت پیج فیک در ایران
با توجه به مواد قانونی ذکر شده، مجازاتهایی برای افراد متخلف در نظر گرفته شده است:
نوع جرم | مجازات قانونی |
---|---|
جعل هویت در فضای مجازی | 6 ماه تا 2 سال حبس یا جزای نقدی |
استفاده غیرمجاز از عکس دیگران | 91 روز تا 1 سال حبس یا جزای نقدی |
هتک حیثیت و نشر اکاذیب | 74 ضربه شلاق یا جزای نقدی |
تهدید و اخاذی | 6 ماه تا 5 سال حبس |
پیگیری حقوقی و شکایت از پیج فیک
اگر کسی از نام و عکس شما سوءاستفاده کرده و یک پیج جعلی ساخته است، میتوانید از او شکایت کنید. مراحل شکایت شامل موارد زیر است:
مراحل شکایت
- جمعآوری مدارک: اسکرینشات از پیج جعلی، پیامهای ارسالشده و هرگونه مدرک دیگر.
- ثبت شکایت در پلیس فتا: مراجعه به سایت پلیس فتا و ثبت گزارش.
- مراجعه به دادسرا: طرح شکایت رسمی در دادسرای جرایم رایانهای.
- دریافت حکم قضایی: پس از بررسی، دادگاه مجازات متناسب را برای فرد متخلف تعیین میکند.
مجازات استفاده از هویت دیگران در فضای مجازی
مجازات استفاده از هویت دیگران در فضای مجازی طبق ماده 16 قانون جرایم رایانهای ایران، شامل حبس از 6 ماه تا 2 سال یا جزای نقدی است. این جرم زمانی محقق میشود که فردی بدون اجازه از نام، عکس، اطلاعات شخصی یا حساب کاربری شخص دیگر سوءاستفاده کرده و موجب فریب، ضرر یا هتک حیثیت او شود. همچنین، اگر این اقدام همراه با نشر اکاذیب، تهدید یا کلاهبرداری باشد، مجازات آن میتواند شدیدتر شده و شامل حبس تا 5 سال گردد. این جرم از طریق پلیس فتا و دادسرای جرایم رایانهای قابل پیگیری است.
اگر استفاده از تصویر دیگران در پروفایل با سوء نیت نباشد؟
اگر استفاده از تصویر دیگران در پروفایل بدون سوءنیت باشد، یعنی فرد قصد فریب، تخریب شخصیت، کلاهبرداری یا سوءاستفاده از هویت شخص دیگر را نداشته باشد، در بسیاری از موارد جرم محسوب نمیشود، اما همچنان میتواند موجب شکایت و پیگیری قانونی شود.
طبق ماده 17 قانون جرایم رایانهای ایران، انتشار، ذخیره یا استفاده از تصاویر و اطلاعات شخصی افراد بدون اجازه آنها، حتی بدون قصد سوء، ممکن است منجر به شکایت شود. در این حالت، اگر فرد شاکی ادعا کند که این کار باعث ناراحتی یا آسیب به حیثیت او شده است، شخص استفادهکننده ممکن است مجبور به حذف تصویر و پرداخت جریمه نقدی شود.
با این حال، اگر فرد موردنظر رضایت داشته باشد یا تصویر متعلق به یک شخصیت عمومی (مانند سلبریتیها) باشد، معمولاً مشکلی ایجاد نمیشود، مگر اینکه باعث فریب یا ضرر مادی و معنوی شود. در مواردی که هیچ نیت مجرمانهای وجود ندارد، معمولاً شخص با اخطار مواجه میشود و در صورت حذف تصویر، پرونده بسته خواهد شد.
شکایت از استفاده غیرمجاز عکس پروفایل در فضای مجازی
شکایت از استفاده غیرمجاز از عکس پروفایل در فضای مجازی بر اساس ماده 17 قانون جرایم رایانهای قابل پیگیری است. اگر فردی بدون اجازه از عکس شما در پروفایل خود استفاده کرده و این موضوع باعث سوءاستفاده، جعل هویت، تهدید یا هتک حیثیت شما شود، میتوانید از طریق پلیس فتا و دادسرای جرایم رایانهای اقدام به شکایت کنید. برای این کار، مدارک لازم مانند اسکرینشات از پروفایل، لینک صفحه و پیامهای مرتبط را جمعآوری کنید و شکایت خود را در سایت پلیس فتا یا بهصورت حضوری در دادسرای جرایم رایانهای ثبت کنید. در صورت اثبات جرم، فرد متخلف ممکن است به حبس از 91 روز تا 1 سال یا جزای نقدی محکوم شود.
وکیل شکایت از پیج فیک
وکیل رایانهای نقش مهمی در پیگیری جرایم سایبری مانند ساخت پیج فیک، جعل هویت، سوءاستفاده از تصاویر دیگران و تهدیدهای اینترنتی دارد. این جرایم، علاوه بر ایجاد خسارات روحی و اجتماعی، میتوانند عواقب قانونی سنگینی برای متخلفان داشته باشند. پرستو رحیمیان ثابت بهعنوان یک وکیل خبره در حوزه حقوق فناوری اطلاعات و جرایم رایانهای، با تسلط بر قوانین جرایم سایبری، ماده 16 و 17 قانون جرایم رایانهای و رویههای پلیس فتا، به قربانیان اینگونه جرایم کمک میکند تا حق خود را از طریق مراجع قانونی پیگیری کرده و از مجازات متخلفان اطمینان حاصل کنند.
جمعبندی
ساخت پیج فیک در فضای مجازی، بهویژه با استفاده از نام، هویت و تصاویر دیگران، یک جرم قانونی محسوب میشود و میتواند موجب مجازاتهایی مانند حبس، جزای نقدی یا شلاق گردد. این تخلف میتواند در قالب جعل هویت، نشر اکاذیب، تهدید، اخاذی یا هتک حیثیت انجام شود که هرکدام دارای مجازاتهای مشخصی طبق قانون جرایم رایانهای ایران هستند. حتی اگر فردی بدون سوءنیت از عکس یا اطلاعات شخص دیگری استفاده کند، ممکن است مشمول پیگیری قضایی شود، بهویژه اگر شاکی خصوصی داشته باشد. افرادی که با چنین مشکلاتی مواجه هستند، میتوانند از طریق پلیس فتا و دادسرای جرایم رایانهای اقدام به شکایت رسمی کنند. در نهایت، برای جلوگیری از سوءاستفاده، کاربران باید تنظیمات حریم خصوصی حسابهای خود را ارتقا داده، محتواهای حساس را با دقت منتشر کنند و در صورت مشاهده تخلف، آن را گزارش دهند.