قانونی بودن استارلینک در ایران، آیا استفاده از اینترنت ماهواره‌ای جرم است؟

در سال‌های اخیر با تشدید محدودیت‌ها و فیلترینگ اینترنت در ایران، نام استارلینک به‌عنوان یک راه نجات برای دسترسی آزاد به اینترنت بر سر زبان‌ها افتاده است. اما آیا استفاده از این اینترنت ماهواره‌ای در ایران مجاز است یا جرم محسوب می‌شود؟ این پرسشی است که ذهن بسیاری را درگیر کرده است. در این مقدمه، به‌طور خلاصه به بررسی جایگاه قانونی استارلینک در قوانین ایران، تجربه کاربران و رویکرد حکومت در مواجهه با این فناوری نوین می‌پردازیم.

در این مقاله میخوانید

در این مقاله میخوانید

اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (Starlink) به عنوان راهکاری برای دسترسی آزاد به اینترنت بدون فیلتر در ایران مطرح شده است. اما پرسش مهم این است که قانونی بودن استارلینک در ایران چگونه است و آیا استفاده از آن جرم‌انگاری شده است یا خیر؟ در این مقاله، با نگاهی جامع به قوانین رسمی جمهوری اسلامی ایران و تجربه کاربران، وضعیت قانونی یا جرم‌انگاری استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران را بررسی می‌کنیم. ابتدا به قوانین و مقررات مرتبط (از جمله قوانین ارتباطات، فیلترینگ اینترنت، جرایم سایبری و مقررات واردات تجهیزات ارتباطی) می‌پردازیم. سپس تجربه کاربران ایرانی استارلینک – از شیوه‌های دسترسی گرفته تا گزارش‌های پیگرد و دستگیری – و واکنش دستگاه‌های حکومتی مانند وزارت ارتباطات، قوه قضائیه و نیروهای انتظامی را مرور می‌کنیم. در ادامه، موضع‌گیری‌های رسمی دولت ایران و اقدامات اجرایی (از صدور بیانیه و درخواست‌های بین‌المللی گرفته تا پارازیت انداختن و توقیف تجهیزات) تحلیل خواهد شد. همچنین ملاحظات فنی و حقوقی مربوط به واردات، استفاده شخصی و به اشتراک‌گذاری اینترنت ماهواره‌ای را بررسی می‌کنیم.

مجلس استفاده از استارلینک را ممنوع کرد!

قوانین و مقررات مرتبط با اینترنت ماهواره‌ای در ایران

برای ارزیابی قانونی بودن اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران باید به چند قانون کلیدی رجوع کنیم:

  • قانون ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات ماهواره‌ای مصوب ۱۳۷۳: این قانون هرگونه ورود، توزیع و استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره را ممنوع اعلام کرده است. مطابق این قانون – که در زمان خود عمدتاً ناظر بر دیش‌های ماهواره‌ای تلویزیونی بود – ورود و استفاده از تجهیزات دریافت سیگنال ماهواره‌ای جرم محسوب می‌شود. برخی استدلال می‌کنند تجهیزات استارلینک نیز مشمول این ممنوعیت هستند، چرا که برای دریافت و ارسال داده از ماهواره به‌کار می‌روند. با این حال، بسیاری از حقوق‌دانان معتقدند قانون ۱۳۷۳ صرفاً درباره دریافت برنامه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای است و شامل تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای نمی‌شود. به عبارتی از منظر اصل قانونی بودن جرم و مجازات (اصل ۳۶ قانون اساسی)، چون قانون به صراحت استفاده از اینترنت ماهواره‌ای را جرم تلقی نکرده، نمی‌توان صرف استفاده از استارلینک را جرم دانست. این تفسیر در یک نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه نیز مورد تأیید قرار گرفته است. بنابراین، از دیدگاه حقوقیِ کلاسیک، استفاده از اینترنت ماهواره‌ای (به خودی خود) در هیچ قانون صریحاً جرم‌انگاری نشده است.

  • قانون جرایم رایانه‌ای و ماده ۷۵۲ قانون مجازات اسلامی: هرچند قانون‌گذار صراحتاً نامی از استارلینک نبرده، اما ماده ۷۵۲ قانون مجازات اسلامی (کتاب تعزیرات) بعداً اضافه شده که هرکس بدون مجوز قانونی از پهنای باند بین‌المللی برای ارتباطات مبتنی بر پروتکل اینترنتی از خارج به داخل کشور یا بالعکس استفاده کند، به یک تا سه سال حبس یا جزای نقدی سنگین یا هر دو محکوم خواهد شد. این ماده که در واقع برای جلوگیری از ایجاد کانال‌های مستقل ارتباطی (مثل شبکه‌های ماهواره‌ای، ارتباطات VOIP غیرمجاز و غیره) تصویب شده، تمام اتصال‌های مستقیم به اینترنت جهانی بدون مجوز دولت را جرم‌انگاری می‌کند. بنابراین حتی اگر قانون ۱۳۷۳ تجهیزات استارلینک را صراحتاً پوشش ندهد، ماده ۷۵۲ قانون مجازات می‌تواند به عنوان مستند قانونی علیه کاربران استارلینک به کار رود. به بیان ساده، ایجاد ارتباط اینترنتی مستقل از زیرساخت رسمی کشور (که استارلینک نمونه‌ای از آن است) طبق این ماده غیرقانونی است.

  • مقررات فیلترینگ و حکمرانی سایبری: سیاست رسمی ایران بر کنترل حداکثری فضای مجازی استوار است. پس از رونق گرفتن بحث اینترنت ماهواره‌ای در سال ۱۴۰۱، شورای عالی فضای مجازی ایران اعلام کرد که کارگروهی ویژه برای مواجهه با خدمات اینترنت ماهواره‌ای تشکیل می‌شود. رئیس مرکز ملی فضای مجازی تأکید کرد که برای حفظ حاکمیت سایبری کشور باید برای این فناوری نوظهور قانون‌گذاری و تعیین تکلیف شود. هرگونه ارائه خدمات اینترنتی در ایران – چه زمینی چه ماهواره‌ای – از نظر قوانین موجود نیازمند اخذ مجوز از وزارت ارتباطات و رعایت قوانین و مقررات ملی است. در همین راستا، سایت رسمی استارلینک در ایران فیلتر شده و دسترسی مستقیم به خدمات آن بدون ابزارهای دور زدن فیلتر ممکن نیست.

  • قوانین مربوط به واردات و تجهیزات مخابراتی: از منظر قوانین گمرکی، تجهیزات استارلینک کالای ممنوعه محسوب می‌شوند. طبق بند «ت» ماده ۱ و همچنین مواد ۱۸ و ۱۸ مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وارد کردن یا نگهداری و فروش کالای قاچاق جرم است. چون دستگاه‌های گیرنده استارلینک بدون مجوز رسمی وارد کشور می‌شوند، قاچاق تلقی شده و مشمول ضبط و جریمه می‌شوند. به بیان دیگر، حتی اگر استفاده شخصی از استارلینک در خلأ قانونی فعلاً جرم مستقیمی نداشته باشد، ورود و تملک تجهیزات آن تخلف قاچاق محسوب می‌شود. مرتکبان قاچاق طبق قانون به ضبط دستگاه‌ها و پرداخت جریمه نقدی یا حتی حبس محکوم خواهند شد. این امر در رویه عملی نیز دیده شده و موارد متعددی از کشف و ضبط گیرنده‌های استارلینک به‌عنوان کالای قاچاق گزارش شده است (که در بخش‌های بعد اشاره می‌شود).

خلاصه

بر پایه قوانین فعلی ایران، خرید و فروش و ورود تجهیزات استارلینک صراحتاً ممنوع و غیرقانونی است.

درباره خود استفاده از اینترنت ماهواره‌ای اختلاف نظر حقوقی وجود دارد؛ اما با توجه به رویکرد سخت‌گیرانه قوانین سایبری (مانند ماده ۷۵۲) می‌توان گفت هرگونه بهره‌برداری از اینترنت بدون عبور از مجاری رسمی، از دید قانونگذار ممنوع است. در عمل نیز مقامات ایران استارلینک را فاقد وجاهت قانونی دانسته و اقدامات تنبیهی در برابر آن انجام می‌دهند. در بخش‌های بعدی خواهیم دید که آیا استفاده از استارلینک در ایران جرم انگاری شده و چه تبعاتی برای کاربران داشته است.

آیا استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران جرم است؟

این پرسش را می‌توان از دو جنبه پاسخ داد: نظری (حقوقی) و عملی (اجرایی).

از منظر نظری، همان‌طور که گفته شد صِرف استفاده از اینترنت ماهواره‌ای هنوز در قانون ایران جرم‌انگاری مشخصی ندارد. اصل قانونی بودن جرایم ایجاب می‌کند تا زمانی که قانونگذار به صراحت یک رفتار (مثلاً وصل شدن به اینترنت ماهواره‌ای) را جرم اعلام نکرده، نتوان فرد را به خاطر آن مجازات کرد. استدلال حقوق‌دانان این است که قانون منع تجهیزات ماهواره‌ای ۱۳۷۳ فقط شامل گیرنده‌های تلویزیونی است و دستگاه استارلینک که برای تبادل دیتا و اینترنت به‌کار می‌رود، از لحاظ فنی ماهیتی متفاوت دارد. بنابراین، در حال حاضر داشتن یا استفاده از دیش و ترمینال استارلینک طبق هیچ قانون مصوبی جرم کیفری محسوب نمی‌شود.

حتی در نظریات مشورتی قوه قضائیه تأکید شده که نمی‌توان کاربران استارلینک را تحت شمول قانون منع ماهواره (مصوب ۱۳۷۳) مجازات کرد.

با این حال، از منظر عملی و اجرایی، دولت و نهادهای امنیتی ایران استارلینک را غیرمجاز و ممنوعه تلقی می‌کنند. تجربه نشان داده است که کاربران یا عوامل دخیل در توزیع تجهیزات آن با برخوردهای قضایی و امنیتی مواجه شده‌اند. هرچند ممکن است عنوان اتهامی مستقیماً “استفاده از اینترنت ماهواره‌ای” ذکر نشود، ولی از عناوینی مانند قاچاق کالا، اقدام علیه امنیت، اخلال در ارتباطات رسمی یا همکاری با شبکه‌های معاند برای برخورد قضایی استفاده می‌گردد. به عبارتی، در عمل استفاده از استارلینک در ایران مساوی با نقض قوانین تلقی شده و کاربران آن در خطر پیگرد قانونی قرار دارند. در ادامه به مصادیق این برخوردها و تجربه واقعی کاربران ایرانی می‌پردازیم.

تجربه کاربران ایرانی استارلینک: دسترسی در عمل چگونه است؟

پس از اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱ و تشدید فیلترینگ اینترنت، توجه به استارلینک در میان بخشی از جامعه ایران بالا گرفت. ایلان ماسک در مهر ۱۴۰۱ اعلام کرد که آماده فعال‌سازی اینترنت ماهواره‌ای برای مردم ایران است و با تسهیل دولت آمریکا، پوشش استارلینک در آسمان ایران فعال شد. با این وجود، به دلیل تحریم‌ها و ممنوعیت‌های داخلی، هیچ واردات رسمی‌ای صورت نگرفت. اولین سری ترمینال‌های استارلینک از اواخر ۱۴۰۱ توسط شبکه‌ای از فعالان ایرانی مقیم خارج و به صورت قاچاق وارد کشور شد. گزارش‌ها حاکیست که برخی از این تجهیزات ابتدا در مناطق مرزی مانند استان‌های کردستان و سیستان‌وبلوچستان به دست فعالان مدنی رسید و آزمایش شد. رفته‌رفته دامنه دسترسی گسترش یافت و به شهرهای بزرگ نیز راه پیدا کرد.

موانع و هزینه‌ها استارلینک در ایران

بزرگ‌ترین مانع بر سر راه کاربران ایرانی، قیمت سرسام‌آور تجهیزات و اشتراک ماهانه است. چون ورود این دستگاه‌ها غیرقانونی است، فقط از بازار سیاه با چند برابر قیمت جهانی می‌توان آنها را تهیه کرد. برای مثال در سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ بهای هر ترمینال استارلینک در ایران بین ۷۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار در نوسان بود که چندین برابر درآمد متوسط خانوار است. طبق گزارش‌ها، نسل جدید دیش‌های استارلینک در بازار قاچاق تا ۷۸ تا ۱۱۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. همچنین هزینه اشتراک ماهانه پایه حدود ۱۱۰ دلار است که به دلیل مشکلات پرداخت (تحریم بانکی) و کارمزد واسطه‌ها، برای کاربران ایرانی گاه بیشتر تمام می‌شود. این مبالغ سنگین باعث شده استفاده از استارلینک عمدتاً محدود به اقشار مرفه، شرکت‌ها یا شبکه‌های خاص (مانند فعالان حقوق‌بشر، خبرنگاران مستقل و برخی دانشگاهیان) باشد. حتی در مواردی گزارش شده که ساکنان یک مجتمع آپارتمانی به طور اشتراکی از یک دستگاه استارلینک استفاده می‌کنند تا هزینه سنگین آن را بین خود تقسیم کنند.

تعداد کاربران

 آمار رسمی در کار نیست، اما تخمین‌ها از رشد تصاعدی کاربران استارلینک در ایران حکایت دارد. در ابتدای ۱۴۰2، رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی تهران اعلام کرد تا ۸۰۰ دستگاه استارلینک در ایران فعال شده است. کمی قبل‌تر، ایلان ماسک نیز در دی ۱۴۰۱ گفته بود حدود ۱۰۰ ترمینال استارلینک در ایران وصل هستند. این ارقام به سرعت افزایش یافت؛ مجله فوربز در آذر ۱۴۰۳ گزارش داد که اینترنت استارلینک به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های حکومت ایران تبدیل شده و بیش از ۲۰ هزار اشتراک در ایران دارد. در دی ۱۴۰۳ نیز یک گزارش داخلی اعلام کرد استفاده از استارلینک طی یک سال ۲۰ برابر شده و دست‌کم ۳۰ هزار اشتراک فعال در ایران وجود دارد که بالغ بر ۱۰۰ هزار کاربر را پوشش می‌دهد. با این روند، تخمین زده می‌شود تا فروردین ۱۴۰۴ تعداد اشتراک‌های فعال به حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار برسد. جالب اینکه طبق برآوردها حدود ۷۰٪ گیرنده‌های استارلینک در ایران در شهر تهران نصب شده‌اند و بسیاری از استان‌های دور از مرکز هنوز کاربر چندانی ندارند.

شیوه‌های دسترسی و مخفی‌کاری

از آنجا که دستگاه استارلینک کوچک و قابل حمل است (کل کیت در یک جعبه متوسط یا حتی کوله‌پشتی جا می‌گیرد)، کاربران توانسته‌اند آن را نسبتاً مخفی نگه دارند. گزارش وال‌استریت جورنال نشان می‌دهد برخی ترمینال‌ها را در پوشش دستگاه مایکروویو یا لوازم خانگی دیگر جاسازی کرده و با کشتی از خلیج فارس یا از طریق مرز زمینی عراق وارد کشور کرده‌اند. قاچاقچیان برای هر دستگاه حدود ۶۰۰ دلار حق‌الزحمه می‌گرفتند. پس از ورود، نصب دیش غالباً روی پشت‌بام یا بالکن به صورت مخفیانه انجام می‌شود و کاربران می‌کوشند با استتار دیش (مثلاً در پوشش کولر یا پشت موانع) از دید مأموران دور بمانند. همچنین به دلیل نیاز به دید مستقیم به آسمان، کاربران معمولاً مکان‌هایی مرتفع و دور از پوشش ساختمان‌های بلند را انتخاب می‌کنند تا سیگنال بهتری بگیرند. مجموع این تمهیدات باعث شده علی‌رغم تلاش‌های دولت، بسیاری از دستگاه‌ها کشف نشده و به صورت مخفیانه در نقاط مختلف کشور فعال باشند.

ملاحظات فنی و حقوقی پیرامون واردات و استفاده شخصی استارلینک

استفاده از اینترنت ماهواره‌ای در ایران علاوه بر چالش‌های سیاسی، مسائل فنی و حقوقی ویژه‌ای نیز دارد که کاربران بالقوه باید از آنها مطلع باشند:

قاچاق بودن تجهیزات

همان‌گونه که اشاره شد، وارد کردن هر نوع تجهیزات ارتباطی بدون مجوز (از جمله ترمینال‌های استارلینک) طبق قانون قاچاق کالا ممنوع است. در عمل هم هیچ مسیر رسمی برای خرید این دستگاه‌ها در ایران وجود ندارد (فروشگاه‌های مجاز نمی‌توانند آن را عرضه کنند). در نتیجه تنها راه تهیه، قاچاق است که خود جرم محسوب می‌شود. حتی حمل و نگهداری این دستگاه می‌تواند مصداق کالای قاچاق باشد و از نظر قانونی پیگرد داشته باشد. بنابراین کاربری که یک دیش استارلینک خریده، صرف‌نظر از استفاده یا عدم استفاده، یک کالای غیرمجاز در اختیار دارد که ممکن است توقیف شود و وی را دچار مشکلات قانونی (جریمه یا حبس تعزیری) کند.

ریسک‌های قضایی برای کاربران

همانطور که بحث شد، در قوانین فعلی جرم مشخصی تحت عنوان “استفاده از اینترنت ماهواره‌ای” تعریف نشد. اما این به معنی مصونیت کاربر نیست. مقامات می‌توانند از ابزارهای قانونی دیگر برای تعقیب استفاده‌کنندگان بهره ببرند. برای مثال، اگر فردی اینترنت ماهواره‌ای را در اختیار دیگران قرار دهد یا آن را به اشتراک بگذارد، ممکن است به عنوان ارائه‌دهنده خدمات مخابراتی بدون مجوز تحت تعقیب واقع شود. ماده ۷۵۲ قانون مجازات این امکان را به دستگاه قضایی می‌دهد که چنین فردی را به جرم ایجاد ارتباطات غیرمجاز بین‌المللی محاکمه کند. مجازات آن هم تا سه سال زندان یا میلیاردها ریال جریمه نقدی است. حتی اگر کاربر صرفاً برای مصرف شخصی استفاده کند، در صورت شناسایی ممکن است دستگاه او ضبط شده و خودش به دلیل دور زدن نظام فیلترینگ یا همکاری در قاچاق مورد بازجویی قرار گیرد. به طور خلاصه، استفاده شخصی از استارلینک بدون دردسر حقوقی نیست و همیشه این خطر بالای سر کاربر هست که عملی که انجام می‌دهد از نظر حاکمیت مصداق قانون‌شکنی تلقی شود.

مسائل فنی، کیفیت و پایداری سرویس

از جنبه فنی، اینترنت ماهواره‌ای در ایران تضمین پایداری ندارد. چون نمایندگی و پشتیبانی رسمی وجود ندارد، در صورت بروز مشکل فنی در دستگاه یا نیاز به تنظیمات تخصصی، کاربران ناچارند خودشان راهی بیابند. نبود خدمات پس از فروش در داخل کشور یک چالش جدی است. همچنین برای عملکرد صحیح، دیش استارلینک باید دید مستقیم به آسمان داشته باشد؛ در محیط‌های شهری متراکم یا آپارتمانی، یافتن چنین فضایی دشوار است و کاربر شاید ناچار به نصب در فضای باز و در معرض دید شود که خطر کشف را افزایش می‌دهد. افزون بر این، به دلیل فاصله زیاد ایران با برخی مدارهای ماهواره‌ای استارلینک و نبود ایستگاه زمینی رسمی در کشور، کیفیت سیگنال گاهی ناپایدار است. برخی کاربران از افت سرعت یا قطعی متناوب به‌ویژه در ساعات اوج مصرف جهانی گزارش داده‌اند. این مشکلات فنی در کنار خطرات حقوقی، استفاده روزمره و عادی از استارلینک را برای یک فرد معمولی سخت می‌کند.

به‌اشتراک‌گذاری و جنبه‌های قانونی آن

برخی کاربران خلاق تلاش کرده‌اند هزینه‌های بالا را با اشتراک‌گذاری اینترنت استارلینک کاهش دهند (مثلاً یک شرکت استارت‌آپی اینترنت ماهواره‌ای می‌گیرد و بین چند دفتر یا همسایه توزیع می‌کند). اما باید توجه داشت که چنین کاری طبق قوانین ایران کاملاً غیرقانونی است. هرگونه ارائه خدمات اینترنتی به دیگران نیازمند مجوز ISP یا FCP از وزارت ارتباطات است. در واقع شما با این کار نقش یک «اپراتور اینترنتی» را ایفا می‌کنید بدون اینکه مجوز داشته باشید که تخلف محسوب می‌شود. اگر چنین شبکه اشتراکی کشف شود، احتمالاً با آن مانند یک شبکه توزیع اینترنت غیرمجاز برخورد و تجهیزات ضبط خواهد شد. بنابراین حتی مدل مصرف مشارکتی نیز خالی از ریسک نیست (گرچه در عمل شناسایی اینکه یک اتصال استارلینک بین چند نفر پخش شده، کار ساده‌ای برای نهادهای نظارتی نخواهد بود مگر با گزارش‌های میدانی).

آینده قانون‌گذاری

همان‌طور که مسئولان اشاره کرده‌اند، احتمال دارد در آینده نزدیک قوانین صریح‌تری درباره اینترنت ماهواره‌ای مجاز در ایران وضع شود. امکان دارد مقرراتی وضع شود که داشتن تجهیزات را صراحتاً جرم تلقی کند یا جرایم سنگین‌تری برای آن تعیین نماید. از سوی دیگر، سناریوی اعطای مجوز رسمی به استارلینک یا سرویس‌های مشابه نیز محتمل است (هرچند با توجه به شرط و شروط سانسور، بعید به نظر می‌رسد). در هر صورت، اکنون در سال ۱۴۰۴، وضعیت حقوقی استارلینک در یک منطقه خاکستری قرار دارد: نه مجاز است و نه دقیقاً دارای عنوان مجرمانه‌ی مستقل. این ابهام عمدی یا غیرعمدی، دست دستگاه‌های امنیتی و قضایی را برای برخورد گزینشی باز گذاشته است.

نتیجه‌گیری

استارلینک در ایران قانونی نیست – این خلاصه‌ترین پاسخی است که می‌توان به پرسش اولیه داد. بر اساس قوانین جاری (قانون منع تجهیزات ماهواره‌ای، قانون قاچاق کالا و مقررات جرایم رایانه‌ای)، حاکمیت ایران استفاده از اینترنت ماهواره‌ای را برنتابیده و آن را در تعارض با حاکمیت سایبری خود می‌داند. اگرچه از منظر حقوقی کلاسیک هنوز خلأ قانونی وجود دارد و صراحتی درباره جرم بودن مصرف‌کننده استارلینک دیده نمی‌شود، اما در عمل حکومت با انواع ابزارها این پدیده را سرکوب کرده است. کاربران ایرانی که توانسته‌اند به سختی تجهیزات استارلینک را وارد و راه‌اندازی کنند، مجبور به فعالیت مخفیانه هستند و همیشه خطر ضبط تجهیزات یا بازداشت را به جان خریده‌اند. از سوی دیگر، هزینه‌های بسیار بالا باعث شده که این تکنولوژی هنوز فراگیر نشود و در حد اقلیت باقی بماند.

از منظر حکومت، استارلینک یک تهدید امنیتی و سیاسی است که می‌تواند انحصار دولت بر اینترنت را بشکند. از این رو، برخوردها از جنس امنیتی (اتهام جاسوسی، ارتباط با معاندین) بوده تا استفاده از آن را برای عموم مردم پرریسک و پرهزینه جلوه دهند. مقامات رسمی هم تأکید کرده‌اند که تنها زمانی با این فناوری کنار می‌آیند که کاملاً تحت کنترل و قواعد فیلترینگ ایران باشد – شرطی که فعلاً تحقق‌پذیر نیست.

به طور خلاصه، در شرایط کنونی استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران مجاز شمرده نمی‌شود و می‌توان گفت به شکل غیرمستقیم جرم‌انگاری شده است. هرکس قصد بهره‌گیری از آن را دارد باید تبعاتش – از ضبط دستگاه تا احتمال پیگرد – را بپذیرد. آینده این فناوری در ایران وابسته به تصمیمات سیاسی و حقوقی آتی است. شاید با گسترش غیرقابل‌کنترل آن، رویکرد حاکمیت تغییر کند و به جای ممنوعیت مطلق، به تنظیم‌گری و اعطای مجوز روی آورد. همان‌طور که زمانی داشتن دیش ماهواره یا ویدئو جرم بود و بعدها عملاً نادیده گرفته شد، در مورد استارلینک نیز گذشت زمان و پیشرفت فناوری حرف آخر را خواهد زد. اما در لحظه اکنون، پاسخ پرسش «استارلینک در ایران جرم است؟» از دید حکومت «بله، مگر آنکه خلافش ثابت شود» است. پس احتیاط و آگاهی کامل، شرط استفاده از این فناوری در فضای پرفیلتر ایران خواهد بود.

منابع و مراجع

  • قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران (قانون ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات ماهواره‌ای ۱۳۷۳، قانون جرایم رایانه‌ای و ماده ۷۵۲ تعزیرات، قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز)
  • گزارش خبرآنلاین: «استفاده از استارلینک در ایران جرم است؟» (۸ تیر ۱۴۰۴)
  • گزارش ایندیپندنت فارسی: «استارلینک، راهی برای پایان حکمرانی جمهوری اسلامی بر اینترنت در ایران» (۳ فروردین ۱۴۰۴)
  • مقاله پلتفرم حقوقی ترازو: «آیا استفاده از اینترنت ماهواره‌ای و استارلینک جرم است؟» (آذر ۱۴۰۲)
  • خبرگزاری شرق: کشف ۸ دستگاه استارلینک توسط سپاه هرمزگان (تیر ۱۴۰۴)
  • گزارش رادیو فردا به نقل از تسنیم: بازداشت ۵ نفر در زاهدان بابت دریافت تجهیزات استارلینک (مهر ۱۴۰۲)
  • اظهارات وزیر ارتباطات (عیسی زارع‌پور) درباره استارلینک و قوانین کشور
  • گزارش خبرگزاری آنا: «نگاهی به کاربردهای دوگانه اینترنت ماهواره‌ای» (خرداد ۱۴۰۴)
  • تجربه‌های کاربران و فعالان نقل‌شده در رسانه‌ها (العربیه فارسی، ایران وایر، وال استریت جورنال)با استناد به منابع فوق، تلاش شد تصویری شفاف از وضعیت حقوقی و عملی استارلینک در ایران ارائه شود تا خوانندگان با آگاهی کامل نسبت به فرصت‌ها و مخاطرات آن تصمیم‌گیری کنند. قانونی بودن استارلینک در ایران در حال حاضر محل چالش است، اما آنچه مسلم است این که اینترنت ماهواره‌ای مرزهای حکمرانی سنتی را درنوردیده و دیر یا زود قواعد بازی را – حتی در کشورهای محدودکننده – تغییر خواهد داد. تا آن زمان، کاربران ایرانی محتاطانه در حاشیه امن و ناامن این فناوری گام برمی‌دارند.

اشتراک‌گذاری مقاله:

نویسنده مقاله

guest
0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

اولین کانال آموزش حقوق به زبان ساده!

اگر شما هم از مفاهیم پیچیده حقوقی خسته شده‌اید و دوست دارید حقوق و قوانین ایران را به زبان ساده و روان یاد بگیرید، جای درستی آمده‌اید

مفتخر هستیم که اولین کانال آموزش حقوق به زبان ساده را در ایران راه اندازی کردیم.

 ما در این کانال تلاش می‌کنیم تا مباحث پیچیده‌ای مثل مهریه، حقوق خانواده، قراردادها و حقوق سایبری را به شکلی ساده و قابل فهم برای همه توضیح دهیم.